Á Degi íslenskrar tungu

Við lifum nú einhverja merkilegustu og stormasömustu tíma íslenskrar sögu. Allar helstu fjármálastofnanir landsins, fyrirtæki sem voru táknmyndir fyrir sókndirfsku og hugvit íslensku þjóðarinnar, hafa beðið skipbrot, orðstír Íslands á alþjóðavettvangi er alvarlega laskaður og almenningur býr sig undir að mæta miklum efnahagserfiðleikum. Líkt og önnur fyrirtæki í landinu hafa bókaútgáfur ekki farið varhluta af ástandinu. Erfiðleikar við erlend viðskipti og fjármögnun sem flest íslensk fyrirtæki stríða við gera bókaforlögunum einnig skráveifu.

Ef marka má Bóktíðindi í ár hafa bókaútgefendur engu að síður mikla trú á að þeir eigi hlutverki að gegna á íslenskum neytendamarkaði. Árið 2007 höfðu titlar í Bókatíðindum aldrei verið fleiri, rétt 800 talsins. Þeir eru ívið færri í ár, 760, en samt fleiri en árið 2006 og sé horft áratug aftur í tímann sést að fjölgunin er mikil, árið 1998 voru titlar í Bókatíðindum 418 talsins. Bókaútgáfa stendur því með blóma á Íslandi um þessar mundir. 

Bókaútgáfa er einn elsti atvinnuvegur þjóðarinnar. Ef landbúnaður og sjávarútvegur eru frátöld stendur engin atvinnustarfsemi í landinu á jafn gömlum grunni. Frá því fyrir miðja sextándu öld hafa Íslendingar hætt fé sínu í því skyni að koma út á þrykk bókum. Fyrst í því skyni að kynna landsmönnum ný viðhorf í byltingarumróti siðbreytingarinnar. Seinna í því skyni að treysta í sessi lúterska guðfræði og enn seinna til að skemmta, fræða og opna nýjar víddir, færa heiminn heim til fólks.

Bókaútgefendur samtímans byggja enn á sama grunninum. Þeir gefa út bækur fyrir íslenskt málsamfélag svo þar fái þrifist frjáls tjáning og öflug skoðanaskipti, sagnagleði og ljóðalist. Það er enginn bilbugur á þeim og ástæðan er einföld: Varan sem þeir senda á markað hefur algera sérstöðu. Enginn getur haldið því fram að hún sé það korn sem fylli mæli íslenskrar efnishyggu. Enginn trúir því að hún æsi upp kaupæði almennings og setji þjóðarhag á slig. Þvert á móti. Allir vita að bókin svarar spurn fólks jafnt eftir andlegri uppbyggingu sem andlegu umróti á tímum þegar allt virðist gert úr vindi. Hafi einhvern tíma verið þörf fyrir að lesa bækur til að skerpa á reiðinni, sefa hugann, skemmta sér á síðkvöldum eða átta sig á sjálfum sér þá er það nú. Nú er tími bókarinnar.

(Aðfaraorð Bókatíðinda 2008)