Að lesa sig til ríkidæmis

Besta ráðið til að bæta lesskilning er að lesa. Lausnin eru ekki flóknari en svo. Sá sem vill ná árangri í einhverju æfir sig. Lesskilningur er grundvöllur þess að börn og unglingar nái árangri í námi á skólaskylduárum og í framhaldsskóla. En ekki síður grundvöllur þess að sú hægt sé að stunda þá símenntun og þekkingaröflun ævina á enda sem nútímaþjóðfélagið krefst. Grunnur að námsárangri er lestur. Rannsóknir staðfesta þetta æ ofan í æ. Þetta hafa verið líka staðföst skilaboð bókaútgefenda, rithöfunda og samtaka um eflingu bókmenningar og menntunar barna í áranna rás. Þegar rætt er um árangur í PISA og  PIRLS könnunum er niðurstaðan því í raun þessi: Börnin okkar þurfa lesa meira og lesefni þeirra þarf að vera sem fjölbreyttast. Ekki bara lesmálið í skólastofunum. Allur lestur sem krefst einbeitingar og skilnings er gagnlegur.

Fleira hangir á spýtunni. Í rannsókn sem kanadíska hagstofan gerði á sambandi læsis og hagvaxtar fyrir fáeinum árum kom í ljós að læsi fullorðinna og ungs fólks á framhaldsskólaaldri er mælikvarði á getu samfélaga til að standa undir góðum lífskjörum. Betri lesskilningur þýðir bættur hagvöxtur.

Lestur er því ekkert smámál. Fyrirtæki, fjárfestar, hagsmunasamtök og menntastofnanir þrýsta stöðugt á um að hér sé viðhaldið þjóðfélagi í fremstu röð á alþjóðavísu. Þar er að baki eðlileg kappgirni. Aðstæðurnar sem urðu til þess að íslensku efnahagslífi tókst að brjótast út úr sínum gamla stakki eru margbrotnar, en án efa skiptu menntun og þekking þar miklu. Nú spyrja sig margir hvað sé næst. Þá er horft til grunnþáttanna: menntunar, þekkingar og rannsókna. Og við sem berum hag bókmenningar fyrir brjósti minnum þá á sjálfsögð sannindi eina ferðina enn: Lestur er grunnur að glæstri framtíð. Lesum með börunum okkar hvern dag og lesum sjálf.

Þekking heimsins er að mestu bundin í lesmál. Aðeins mannshugurinn getur drepið bókstafina úr dróma og fengið þá til að bæta okkar hag.

(Birtist í Fréttablaðinu 7. janúar 2008)