Saga steyptra vega

Færsla sem ég skrifaði um daginn um einnar bókar útgáfur hefur kallað á nokkur viðbrögð. Fólk finnur sig knúið til að segja mér frá bókum sem eru úr alfaraleið, oftast bókum sem það hefur fengið upp í hendurnar fyrir tilviljun eða vegna atvinnu sinnar.

Þannig hef ég verið minntur á bók um sögu svínaræktar á Íslandi sem kom út árið 2005 og er eftir Friðrik G. Olgeirsson, sem er einn af afkastamönnum einnar bókar útgáfunnar. Raunar er hann nú að færast meira í fang í markaðslegu tilltii í ár en oft áður með bók sem samkvæmt Bókatíðindum virðist vera hvorki meira né minna en ævisaga Davíðs Stefánssonar frá Fagraskógi og gefin er út af JPV. Enn hefur lítið verið fjallað um hana í fjölmiðlum en sjálfsagt mun koma að því. En saga svínaræktarinnar er raunar heildstætt yfirlitsrit sem fjallar um svínarækt á Íslandi frá landnámi til vorra daga. Kunningi minn, eðalblaðamaður hér í borg, benti á að það sem hann hefði lært af þessari bók væri að alisvín væru feitari um lærin en villisvín holdmeiri um bógana. Þótt ekki væri nema fyrir þetta eitt hefði lesturinn borgað sig.

Annar minnti mig á útgáfuverk bókaútgáfunnar á höfuðbólinu Hofi í Vatnsdal þar sem Gísli bóndi Pálsson ræður ríkjum. Gísli heldur uppi merkjum húnvetnskra útgefenda en þar er annars fátt orðið um fína drætti þótt annað slagið sjái maður reyndar rit úr Vestursýslunni, til dæmis frá Guðrúnu M. Kloes. Gísli hefur verið ótrúlega ötull við að gefa út grundvallarverk um íslensk húsdýr, til að mynda bók um íslenska fjárhundinn, sem er mikið gersemi og er á þremur tungumálum. Hann gaf lengi út safnritið Hestar í norðri sem er ótrúlega viðamikið safn og kom einnig að hluta til út á þýsku og ensku. Bók Jóns Torfasonar, eðalhúnvetnings, um íslensku sauðkindina var líka gefin út á Hofi, frábærlega vel skrifuð bók sem er unun að lesa bara fyrir orðfærið.

En það sem kætti mig þó mest var melding frá gömlum samstarfsfélaga á Eddu sem fræddi mig á því að það væri langt í frá langsótt að kalla eftir sögu bundins slitlags. Nú þegar hefði verið rituð saga steyptra vega á Íslandi, gagnmerkt og myndskreytt rit eftir sérfræðing. Þetta er bókin Steyptar götur og vegir, þróunarsaga 1938-1998 eftir Njörð Tryggvason verkfræðing sem vann lengi hjá Sementsverksmiðju ríkisins á Akranesi. Niðurstaða höfundar mun vera að miklu endingarbetra sé að nota steinsteypu til vegagerðar en malbik. Útgefendur voru Sementsverksmiðan og Vegagerðin. Bókin kom út árið 1999.

Í samantekt sem við hjá Félagi íslenskra bókaútgefenda gerðum fyrir opinberan aðila kemur í ljós að af þeim útgefendum sem skrá bækur sínar í Bókatíðindi gefa um 25 útgefendur ár hvert út 4 bækur eða fleiri. Hins vegar gefa um 70-80 útgefendur út færri en 3 bækur. Árið 2005 gáfu því 75 útgefendur sem allir gáfu út 1-3 bækur það ár út 101 titil. Alls gáfu 103 útgefendur út 620 titla. Þetta sýnir vel að stóru og meðalstóru bókaútgáfurnar bera uppi magnið á samkeppnismarkaði. En sýnir líka hve fjöldi smáútgefenda er mikill því leiða má að því líkur að tugir einnar til þriggja bóka útgáfna skrái ekki bækur sínar í Bókatíðindi. Það eru því á bilinu 100-110 útgefendur sem hvert ár gefa út um 150-160 titla.